W latach 1989–2016 na polskim rynku wydawniczym ukazało się kilkanaście antologii prezentujących poezję krajów byłej Jugosławii. Antologie te zróżnicowane są pod względem liczby prezentowanych autorów i wierszy, większość z nich ma ambicję przekrojowego przedstawienia poetyckiego zróżnicowania (w obrębie danego narodu: bośniackiego, chorwackiego, czarnogórskiego, macedońskiego, serbskiego, słoweńskiego), rzadziej spotkać można publikacje ukazujące konkretne zjawisko literackie czy wybraną generację piszących.

PRZEKŁADY POEZJI POŁUDNIOWOSŁOWIAŃSKIEJ W LATACH 1989–2016. Analizując polskie przekłady poezji bośniackiej, chorwackiej, macedońskiej, słoweńskiej i serbskiej publikowane w latach 1989–2016, trudno odnaleźć konsekwentnie realizowany projekt translatologiczny w ramach działalności dużego wydawnictwa.

Na tle niedostatecznej liczby przekładów twórców byłej Jugosławii z pewnością pozytywnie wyróżnia się działalność Instytutu Mikołowskiego, Wydawnictwa Pogranicze oraz Oficyny Wydawniczej Agawa. Dokładny wykaz bibliograficzny przekładów literatury (tekstów prozatorskich i poetyckich) bułgarskiej, chorwackiej, czeskiej, serbskiej, słoweńskiej i macedońskiej na język polski oraz przekłady literatury polskiej na ww. języki słowiańskie (w obu wypadkach: od 1990 roku) prezentuje czasopismo „Przekłady Literatur Słowiańskich” (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego). Poza wykazem bibliograficznym na łamach czasopisma publikowane są studia naukowe z zakresu translatologii i komparatystyki oraz komentarze do prezentowanych bibliografii przekładów. Dokładne informacje o wydawnictwie znajdują się na stronie: http://www.pls.us.edu.pl/informacje-o-czasopismie/, z której można również nieodpłatnie pobrać pełne teksty artykułów.

POEZJA BOŚNI I HERCEGOWINY

Poezja wielu twórców urodzonych bądź mieszkających w Bośni i Hercegowinie przynależy równocześnie do sąsiednich literatur (chorwackiej, macedońskiej, serbskiej, słoweńskiej), a określenie tożsamości narodowej autorów często wymaga dodatkowego komentarza. Zwrócił na to uwagę Julian Kornhauser we wstępie do antologii „Lament nad Sarajewem. Siedmiu poetów z Bośni” (1996): „Sami poeci mają problemy z własną identyfikacją narodową. Osti na przykład jest pochodzenia chorwacko-słoweńskiego, ale urodził się w Sarajewie, zawsze był traktowany przez Chorwatów jako pisarz chorwacki, ale obecnie mieszka w Słowenii i do pewnego stopnia jest przecież dwujęzyczny, może być uważany za pisarza słoweńskiego, a jednocześnie nigdy nie przestał być poetą z Bośni, ergo bośniackim”.

Antologia przygotowana przez Kornhausera była gestem solidarności z doświadczonymi przez koszmar wojny Sarajewianami. Nieprzypadkowo, prezentując obszerne wybory wierszy FERIDY DURAKOVIĆ, IVANA KORDICIA, JOSIPA OSTIEGO, IZETA SARAJLICIA, GORANA SIMICIA, STEVANA TONTICIA, ANDJELKA VULETICIA (twórców, dla których Bośnia – a szczególnie Sarajewo – stanowi miejsce szczególne), tłumacz zdecydował się na utwory z ich wojennych tomików (wyjątkiem są wiersze ANDJELKA VULETICIA pochodzące ze zbioru „Kad budem velik kao mrav” z 1978 roku).

Wyraz wsparcia i solidarności z oblężonym Sarajewem stanowi również seria wydawnicza „Pogranicza” – Biblioteka Pisarzy Sarajewa. W 1995 roku w jej ramach ukazało się osiem publikacji, w tym pięć wyborów poezji: „Przeprowadzka z pięknego kraju, w którym umierają róże” FERIDY DURAKOVIĆ (zbiór poezji i prozy, przekł. M. Szmyt), „Szukaliśmy domu” IVANA KORDICIA (przekł. A. Bloch), „Sarajewski tomik wojenny” IZETA SARAJLICIA (przekł. D. Cirlić-Straszyńska, M. Grześczak), „Wszystkie flagi są czarne” JOSIPA OSTIEGO (przekł. J. Kornhauser), „Płacz Sarajewa” GORANA SIMICIA (przekł. B. Nowak), „Sarajewskie grafiki” VALERIJI SKRINJAR-TVRZ (przekł. M. Kordowicz).

Prezentowane wiersze powstały w czasie wojny, a ich autorami są poetki i poeci różnych narodowości; niektórzy z nich, jak GORAN SIMIĆ, przebywali w okrążonym Sarajewie, inni utożsamiali się z dramatem jego mieszkańców, będąc na emigracji (przebywający w Słowenii JOSIP OSTI w ramach serii wydawniczej „Egzil-abc” wydawał tomiki poezji swoich przyjaciół uwięzionych w oblężonym mieście, organizował też Sarajewskie Dni Poezji w Lublanie). Dochód ze sprzedaży publikacji Biblioteki Pisarzy Sarajewa został przeznaczony na pomoc humanitarną dla Bośni i Hercegowiny.

W 2014 roku ukazało się (pod redakcją Bogusława Zielińskiego) wydawnictwo pt. „Kraj kilimem przykryty. Współczesna literatura Bośni i Hercegowiny” prezentujące współczesną prozę oraz poezję. Publikacja uwzględnia poezję HADŽEMA HAJDAREVICIA, NERMINY OMERBEGOVIĆ, NENADA RADANOVICIA, IZETA SARAJLICIA I VLADIMIRA SREBROVA. Zamieszczone teksty wybrała Danuta Cirlić-Straszyńska, natomiast przełożyły je Danuta Cirlić-Straszyńska i Dorota Jovanka Ćirlić.

W latach 1989–2016 na polskim rynku wydawniczym ukazało się kilka książkowych wydań poezji bośniackich autorów. Wydawnictwo Agawa opublikowało trzy zbiory poezji w wyborze i przekładzie Grzegorza Łatuszyńskiego – „Dusze na kiju klonowym” (1999) ANDJELKA VULETICIA, „Sarajewska noc” (2008) IVANA KORDICIA, „Gość z innego świata” (2009) ABDULAHA SIDRANA (kilka wierszy autora w tłumaczeniu D. Cirlić-Straszyńskiej drukowano na łamach „Twórczości” 2007/10). W 2012 roku, również w Serii Poetyckiej Agawy, ukazał się zbiór poezji HADŽEMA HAJDAREVICIA „Selma” (wyboru dokonała D. Cirlić-Straszyńska, wiersze na język polski przełożyli autorka wyboru oraz Leszek Engelking; rozmowę z pisarzem i wybór kilku wierszy drukowała „Literatura na Świecie” 2003/5–6). W tym samym roku ukazał się przekład debiutanckiego tomiku poezji ŠELJI ŠEHABOVIĆ „Make-up” w przekładzie Agnieszki Żuchowskiej-Arent (wiersze poetki ukazały się także w czasopiśmie „FA-art” 2006/3).

Jednym z najbardziej znanych – również polskiemu czytelnikowi – pisarzy pochodzących z Bośni i Hercegowiny jest historyk filozofii, poeta i eseista IZET SARAJLIĆ. Nakładem „Pogranicza” (w serii wydawniczej Meridian) ukazał się obszerny wybór wierszy z całego dorobku poety „Szukam ulicy dla mego imienia” (2005) w przekładzie Danuty Cirlić-Straszyńskiej i Mariana Grześczaka oraz proza wspomnieniowa „Kocham bardzo” (2000, 2003; przekł. D. Cirlić-Straszyńska). Kilkanaście wierszy autora prezentują antologie „Lament nad Sarajewem…” oraz „Kraj kilimem przykryty…”. Poezję SARAJLICIA, w przekładach wspomnianych powyżej tłumaczy, drukowały: „Literatura na Świecie” (2003/5–6), „Twórczość” (2005/4), „Rzeczpospolita” (2005/183).

POEZJA CHORWACKA

Jedna spośród czterech antologii poezji chorwackiej wydanych w latach 1989–2016 jest przekładem oryginalnej antologii przygotowanej przez chorwackich autorów, trzy pozostałe stanowią autorskie wybory poezji polskich slawistów.

W 1996 roku ukazało się wydawnictwo „W tej strasznej chwili. Antologia współczesnej wojennej liryki chorwackiej”, będące przekładem (autorstwa Muriel Kordowicz) drugiego wydania (z 1994 roku) antologii zredagowanej przez IVO SANADERA I ANTE STAMACIA. Antologia prezentuje wiersze autorstwa 58 twórców, pisane w czasie wojny w byłej Jugosławii, zawiera również przekład przedmowy oraz noty biograficzne poetek i poetów. Na łamach „Krasnogrudy” (1997/20) ukazała się napisana przez ILIJĘ MARINKOVICIA recenzja antologii „Wstrząsające wiersze i szowinistyczne Psalmy”.

Opublikowany w tym samym roku tom „Żywe źródło. Antologia współczesnej poezji chorwackiej” (1996), w wyborze i przekładzie Łucji Danielewskiej, prezentuje wiersze 77 poetek i poetów, jednak w dość skromnym wymiarze ilościowym (najczęściej jeden wiersz danego autora). Najstarszym twórcą uwzględnionym w antologii jest jeden z czołowych przedstawicieli tamtejszej tradycji poetyckiej XX wieku – DRAGUTIN TADIJANOVIĆ (1905–2000), a najmłodszą reprezentantką – KORNELIJA PANDŽIĆ (ur. 1968), która zadebiutowała w 1995 roku tomikiem poezji „Čuvar praga”.

Podobny profil przedstawia „Liryka chorwacka XX wieku” (2002), w wyborze i przekładzie Edwarda Zycha. Antologia obejmuje twórczość 50 autorów, reprezentowanych przez skromne wybory wierszy (od jednego do trzech). Część z nich publikowana była wcześniej w czasopismach oraz książkowych wydaniach wyborów chorwackiej poezji, zredagowanych i przełożonych przez E. Zycha. Antologia ukazała się nakładem własnym tłumacza, co decyduje o jej ograniczonej dostępności.

Najnowszy i najobszerniejszy wybór poezji chorwackiej stanowi „W skwarze słońca, w chłodzie nocy. Antologia poezji chorwackiej XX wieku” (2011). Opracowana przez Grzegorza Łatuszyńskiego (wybór, przekład, wstęp i noty biograficzne) antologia prezentuje prawie 700 utworów 132 poetek i poetów chorwackich. Otwiera ją poezja JULIJE BENEŠICIA (1883–1957), propagatora polskiej kultury w Chorwacji, tłumacza polskiej literatury, redaktora serii wydawniczej „Biblioteka Jugosłowiańska”, a zamyka twórczość poetki młodego pokolenia – MAI PANČEVIĆ (ur. 1988). Podzielone na dwie części („Zmierzch modernizmu”, „Wielogłos współczesny”) wydawnictwo „ilustruje złożoność dróg przebytych przez chorwacką poezję na przestrzeni stulecia” (G. Łatuszyński). W obszernym wstępie autor wyboru zarysowuje kontekst historyczno-literacki oraz określa motywacje, które zdecydowały o finalnej strukturze antologii, podkreślając, że pierwsza jej część w dużej mierze prezentuje autorki i autorów silnie obecnych w kanonie chorwackiej tradycji literackiej, podczas gdy druga otwiera się na dokonania młodych twórców, często niedługo wcześniej debiutujących.

Utwory części autorów prezentowanych ww. antologiach obejmują również dwa starsze wybory poezji: „Liryka jugosłowiańska”, w wyborze Zygmunta Stoberskiego i ze wstępem Jarosława Iwaszkiewicza (1960) oraz zredagowany przez Juliana Kornhausera tom „Wewnętrzne morze. Antologia poezji chorwackiej XX wieku”, w wyborze i przekładzie MILIVOJA SLAVIČKA (1982).

Współczesną poezję chorwacką prezentuje wydawnictwo „Widzieć Chorwację. Panorama literatury i kultury chorwackiej 1990–2005” zredagowane przez Krystynę Pieniążek-Marković, Gorana Rema i Bogusława Zielińskiego (2005), uwzględniające również przekłady tekstów krytycznych, prozatorskich i dramatycznych. Kilkunastu autorów przetłumaczyło wiersze ponad 30 poetek i poetów chorwackich (wśród nich znaleźli się m.in.: KREŠIMIR BAGIĆ, TOMICA BAJSIĆ, BRANKO ČEGEC, TATJANA GROMAČA, DORTA JAGIĆ, ZVONKO MAKOVIĆ, SIMO MRAOVIĆ, KORNELIJA PANDŽIĆ, MARIJANA RADMILOVIĆ, GORAN REM, DELIMIR REŠICKI, JOSIP SEVER, DAMIR SODAN, MILORAD STOJEVIĆ, TVRTKO VUKOVIĆ, ANDREA ZLATAR). Prezentacji utworów towarzyszą dwa obszerne szkice dotyczące chorwackiej poezji współczesnej: „Miłości nieparzyste (szkic o współczesnej poezji)” SANJI JUKIĆ oraz „Generacja bez imienia – chorwacka poezja lat dziewięćdziesiątych” DELIMIRA REŠICKIEGO (oba w przekładzie K. Pieniążek-Marković).

W latach 1989–2016 ukazało się kilkanaście książkowych wydań poezji chorwackiej, przede wszystkim autorów uznawanych za przedstawicieli kanonu współczesnej literatury tamtego obszaru.

W 1998 roku opublikowano wybór wierszy VESNY PARUN „Morska róża”, w przekładzie Ł. Danielewskiej. Sześć lat wcześniej tłumaczka opracowała niewielki wybór wierszy trzech poetek: wspomnianej VESNY PARUN i dwóch autorek serbskich – DESANKI MAKSIMOVIĆ oraz DARY SEKULIĆ – „Trzy gracje” (1992). Chorwacką poetkę tłumaczył również E. Zych – w 2001 roku nakładem Wydawnictwa Miniatura ukazał się wybór poezji „Niepokój miłości” (w bibliofilskim nakładzie 100 egzemplarzy). Utwory PARUN tłumaczyła wcześniej Bożena Nowak („Zaproszenie do ciszy”, 1976). Kilkanaście utworów poetki znalazło się również w antologiach („Żywe źródło…”; „W skwarze dnia…”; „I tęsknię i pragnę: perły liryki europejskiej” w wyborze i opracowaniu Aleksandra Nawrockiego, 1993) oraz na łamach czasopism (m.in.: „Poezja” 1990/1–3; „Koniec Wieku” 1990/1; „Wiadomości Kulturalne” 1996/13; „Metafora” 1999/39–40).

Wiersze DRAGUTINA TADIJANOVICIA prezentuje tomik „Rodzinne strony” (2000), w wyborze i przekładzie E. Zycha. Publikacja obejmuje wiersze publikowane na przestrzeni 60 lat (między rokiem 1923 a 1984). Poezję TADIJANOVICIA drukowano na łamach „Literatury na Świecie” (1994/11, przekł. J. Kornhauser) i „Akantu” (2007/12, przekł. Ł. Danielewska); wybór wierszy znajduje się również w antologiach („Żywe źródło…”; „Liryka chorwacka…”; „W skwarze dnia…”). W wyborze i przekładzie E. Zycha ukazał się także wybór wierszy VESELJKA VIDOVICIA „Spragnione ptaki” (2000).

Dwa tomiki poezji chorwackich autorów opublikowało Wydawnictwo Zakonu Pijarów: „Wybór poezji” ojca MILJENKA STOJICIA, w wyborze i przekładzie Mirosława Bochenka (2001), oraz „Wiersze z Medziugorja” KREŠMIRA ŠEGO w przekładzie Ewy Klimeczek (2003).

Konsekwentnie poetów byłej Jugosławii tłumaczy i wydaje Grzegorz Łatuszyński. Wydawnictwo Agawa od 2002 roku opublikowało cztery jego wybory poezji chorwackich twórców: „Strzała w popiele” (2002) pochodzącego z Bośni i Hercegowiny MILE STOJICIA, „Okna szaleństwa” (2006) SLAVKA MIHALICIA (w 1980 roku ukazał się wybór wierszy S. Mihalicia w przekładzie J. Kornhausera – „Sen w świetle”; wiersze poety w przekładzie Ł. Danielewskiej ukazały się też w „Wiadomościach Kulturalnych” 1996/13 oraz piśmie „Poezja dziś” 2003/33–34), „Czarne pomarańcze” (2007) chorwackiego poety bośniackiego pochodzenia VESELKA KOROMANA oraz „Szaleństwo samotności” (2008) SONJI MANOJLOVIĆ.

W 2013 roku nakładem Wydawnictwa słowo/obraz terytoria ukazał się dwujęzyczny, kompletny tomik poezji DORTY JAGIĆ „Kanapa na rynku/Kauč na trgu” w przekładzie Małgorzaty Wierzbickiej. W 2014 roku autorka została laureatką Nagrody Literackiej Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności. Kilkanaście utworów D. Jagić prezentuje antologia G. Łatuszyńskiego „W skwarze dnia…”, wiersz „Dance Macabre” (w przekładzie Kariny Giel) znalazł się w wydawnictwie „Widzieć Chorwację…”.

Dorta Jagić w rozmowie z Krzysztofem Cieślikiem, redaktorem naczelnym portalu Xiegarnia.pl:

Informacje o autorce oraz kilka wierszy w polskim przekładzie znajduje się na stronie Festiwalu Europejski Poeta Wolności:

 http://www.archiwum.europejskipoetawolnosci.pl/pl/2014/poeci/dorta-jagic/

W 2014 roku Wydawnictwo Międzymorze opublikowało wybór z sześciu tomików poezji współczesnego poety chorwackiego IVANA HERCEGA – „Warsaw, Warsaw”. Wyboru i przekładu dokonała Natalia Wyszogrodzka-Liberadzka. Publikacja zawiera również posłowie ERVINA JAHICIA „Ilu nas zostało? – podstawowe pytanie ideologii poetyckiej Ivana Hercega”.

W 2015 roku nakładem „Pogranicza” (w serii poetyckiej Inicjał) ukazał się dwujęzyczny wybór poezji MARINY TRUMIĆ „Pantofle dla Mona Lizy/Cipele za Mona Lizu” w przekładzie D. Cirlić-Straszyńskiej (wybór autorki obejmuje wiersze pisane na przestrzeni lat 1970–2009; wydawnictwu towarzyszy posłowie bośniackiego poety HADŽEMA HAJDEREVICIA). MARINA TRUMIĆ uznawana jest zarówno za pisarkę chorwacką, jak i bośniacką, związana była również z Polską (pracowała w Warszawie jako lektorka języka chorwackiego, tłumaczyła polską poezję na języki bośniacki i chorwacki). Jej poezję drukowały czasopisma: „Wyspa” (2010/4, przekł. G. Łatuszyński); „Podgląd” (2015/3, przekł. D. Cirlić-Straszyńska); twórczość poetki uwzględnia również antologia „W skwarze dnia…”, zaś w ramach Biblioteki Pisarzy Sarajewa opublikowano prozę „Mojemu listonoszowi z wyrazami miłości” (1995, przekł. M. Szmyt, A. Bloch, S. Babić-Barańska).

W 2016 roku Instytut Kultury Miejskiej Gdańsk wydał w serii Versopolis (jej celem jest promowanie młodych twórców europejskich) tom poezji „Za ogrodem/Beyond the garden/Za vrtom” debiutującego chorwackiego twórcy GORANA ČOLAKHODŽICIA (ur. 1990). Wydawnictwo prezentuje wiersze w trzech językach: polskim, angielskim i chorwackim. Autorką polskiego przekładu jest Dorota Jovanka Ćirlić.

Przekłady chorwackiej poezji współczesnej drukowały polskie czasopisma literackie: „FA-art” (1996/4; 2000/1), „Topos” (1996/1), „Studium” (2004/1; numer przygotowany w ramach projektu „Czasopismo w czasopiśmie” – na łamach krakowskiego dwumiesięcznika ukazało się wydanie chorwackiego „Quorum”; wśród autorów, których poezję opublikowano, znaleźli się: TOMICA BAJSIĆ, BRANKO ČEGEC, DRAGO GLAMUZINA, SANJA LOVRENČIĆ, ALEKSANDRA ORLIĆ, DAMIR SODAD, DELIMIR REŠICKI); „Akant” (2007/12), „Kwartalnik Artystyczny” (2008/1), „Pobocza” (2007/ 1–4; 2008/1–4; 2009/1–4).

Poezję chorwacką publikowaną na łamach czasopism tłumaczyli m.in.: D. J. Ćirlić, Ł. Danielewska, J. Kornhauser, M. Kryska, L. Małczak, K. Pieniążek-Marković, K. Šalamun-Biedrzycka, Ł. Szopa.

POEZJA CZARNOGÓRSKA

W sposób przekrojowy poezję czarnogórską XX wieku prezentuje antologia „Słowa, które nie śpią. Antologia poezji czarnogórskiej XX wieku” (2009) w wyborze i przekładzie G. Łatuszyńskiego. Publikacja obejmuje twórczość 46 autorów. Otwiera ją poezja RISTO RATKOVICIA (1903–1954), przedstawiciela ekspresjonizmu, również należącego do serbskiej tradycji literackiej, wybór zamykają zaś wiersze DRAGANY TRIPKOVIĆ (ur. 1984), poetki młodego pokolenia. W obszernym wstępie autor antologii zarysowuje kontekst historyczny, charakteryzuje dwudziestowieczne nurty poezji czarnogórskiej oraz podkreśla przynależność wybranych petów do dwóch (serbskiej i czarnogórskiej) tradycji literackich.

Wydawnictwo Agawa opublikowało również zbiór wierszy poety i dramatopisarza SLOBODANA VUKANOVICIA „Świetlisty owoc” (2012) w wyborze i przekładzie Agnieszki Syski. Wiersze poety tłumaczone przez A. Syskę (również pod pseudonimem: A. Wszystka) drukowały czasopisma: „Odra” (2011/7–8), „Akant” (2013/13), „Nowa Okolica Poetów” (2011/1; w tym numerze w przekł. A. Syski ukazały się także wiersze poety młodszego pokolenia ANDRIJI RADULOVICIA, ur. 1970), „Migotania. Przejaśnienia” (2010/2–3). Jego poezję prezentuje również antologia „Słowa, które nie śpią…”.

POEZJA MACEDOŃSKA

W 1990 roku ukazała się antologia poezji macedońskiej w wyborze Grigora Stojkovskiego i Marka Wawrzkiewicza „Czerwone winorośla: panorama poezji macedońskiej”. Większość z 38 prezentowanych autorów należy do kanonu XX-wiecznej poezji macedońskiej, reprezentowani największym wyborem wierszy są twórcy dla tejże literatury fundamentalni (często nie tylko w kontekście poezji), m.in.: SLAVKO JANEVSKI, BLAŽE KONESKI, ACO ŠOPOV, GANE TODOROVSKI, ANTE POPOVSKI, MATEJA MATEVSKI, RADOVAN PAVLOVSKI, VLADA UROŠEVIK’, BOGOMIL G’UZEL. Antologia obejmuje przekłady kilkunastu tłumaczy, m.in.: Jana Czopika, Sławomira Kryski, Leopolda Lewina, Petra Nakovskiego, Marty Osmólskiej, Mariana Piechala, Olgi Ristowskiej, Włodzimierza Słobodnika, Anatola Sterna, Zygmunta Stoberskiego, Andrzeja Tchórzewskiego, Marka Wawrzkiewicza, Adama Włodka, Jana Zycha.

Poezję macedońską prezentuje jeden z numerów czasopisma „Borussia” (1999/18–19) – „Poezja macedońska. Pięćdziesiąt lat poezji macedońskiej – antologia”, w wyborze Kazimiery M. Soleckiej. Obejmuje on autorów tworzących kanon macedońskiej literatury (mowa o takich twórcach, jak: GORDANA MIHAILOVA-BOŠNAKOSKA, BLAŽE KONESKI, KATICA K’ULAVKOVA, MATEJA MATEVSKI, RADOVAN PAVLOVSKI, SANDE STOJČEVSKI, ACO ŠOPOV, GANE TODOROVSKI, VLADA UROŠEVIK’, ATANAS VANGELOV), ale też twórców młodej wówczas generacji poetów, których twórczość po raz pierwszy została przełożona na język polski (wśród nich: BORIS ČAVKOVSKI, LILJANA DIRJAN, ZORAN JAKIMOVSKI, MAJA SIMIK’, SUZANA V. SPASOVSKA, GORDANA STOJKOVSKA). Prezentowane w wydawnictwie wiersze tłumaczyli studenci polonistyki Uniwersytetu Św. Cyryla i Metodego w Skopje, pod opieką K. M. Soleckiej.

Opublikowane w 2009 roku wydawnictwo „Żeglarze pamięci. Antologia współczesnej literatury macedońskiej” (pod red. Vesny Mojsovej Čepiševskiej, Lecha Miodyńskiego i Bogusława Zielińskiego) prezentuje teksty literackie (poezję, prozę i utwory dramaturgiczne) oraz eseje i studia naukowe polskich i macedońskich badaczy. Wśród 22 zaprezentowanych w antologii poetek i poetów znaleźli się autorzy kilku pokoleń, silnie obecni w macedońskiej tradycji literackiej (niektórzy znani już polskiemu czytelnikowi z wcześniejszych przekładów), m.in.: ZORAN ANČEVSKI, PETRE M. ANDREEVSKI, LIDIJA DIMKOVSKA, LJILJANA DIRJAN, BOGOMIL G’UZEL, SLAVKO JANEVSKI, EFTIM KLETNIKOV, BLAŽE KONESKI, JOVAN KOTESKI, KATICA K’ULAVKOVA, MATEJA MATEVSKI, RADOVAN PAVLOVSKI, ANE POPOVSKI, KOČO RACIN, MIHAIL RENDŽOV, ACO ŠOPOV, GANE TODOROVSKI, VLADA UROŠEVIK’, ATANAS VANGELOV. Ich wiersze przetłumaczyły Julia Hulim i Magdalena Bogusławska.

W 1989 roku, w wyborze Marka Wawrzkiewicza i Michała Sprusińskiego, ukazał się zestaw wierszy (z trzech tomików poetyckich) MATEI MATEVSKIEGO pt. „Zrównanie dnia z nocą”. Wiersze przełożyli Zbigniew Bieńkowski oraz autorzy wyboru. W tym samym roku Wydawnictwo Łódzkie (w serii Biblioteka Jugosłowiańska) opublikowało w przekładzie Bożeny Klog-Gogolewskiej tom poezji KOČO RACINA – autora uważanego za twórcę nowoczesnej poezji macedońskiej – „Białe zorze”. Niecałą dekadę później, w 1998 roku, ukazały się dwa wybory poezji macedońskich autorów: „Słoneczny pierścień: wiersze” PETRE BAKEVSKIEGO (w przekładzie Elżbiety Ćirlić i Branka Ćirlicia) oraz „List wiarołomny: wiersze i poematy” ANTE POPOVSKIEGO (w wyborze i przekładzie Marka Wawrzkiewicza).

W 2010 roku, w ramach X World Poetry Day UNESCO, Wydawnictwo Książkowe IBiS opublikowało kompletne przekłady dwóch tomików poezji macedońskiej: „Obrazy w obłokach” BRANKA CVETKOSKIEGO (w przekładzie Ewy Olczak) oraz „Kotwicę Noego” VESNY ACEVSKIEJ (w tłumaczeniu Renaty Gałązki-Vasilevej), poetki i poety debiutujących w latach 80. W 2010 roku opublikowano również wybór poezji „Ślady czasu” RADE SILJANA w przekładzie Petra Nakovskiego. Dwa lata później nakładem tego samego wydawnictwa ukazały się tomiki: „Słowo o dzięciole” SANDE STOJČEVSKIEGO (w przekładzie E. Olczak) oraz „Ojczysty język” SLAVE GJORGJO DIMOSKIEGO (w przekładzie Aleksandra Nawrockiego). Wiersze poety zawiera również „Poezja macedońska. Pięćdziesiąt lat poezji macedońskiej – antologia” („Borussia” 1999/18–19).

W 2015 roku nakładem Wydawnictwa słowo/obraz terytoria ukazał się przekład tomiku poezji LIDIJI DIMKOVSKIEJ „pH neutralna wobec życia i śmierci” (debiut poetycki z 2009 roku) w przekładzie Danuty Cirlić-Straszyńskiej. Autorka otrzymała nominację do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności (2016). Wywiad z tłumaczką prezentuje wydawnictwo „Wolne słowa. Zestaw podręczny do ćwiczeń indywidualnych i zbiorowych” (2016). Książka zredagowana przez Grzegorza Jankowicza i Zofię Król jest zbiorem rozmów, esejów, komentarzy do twórczości poetów nominowanych w tegorocznej edycji EPW.

Wywiad z D. Cirlić-Straszyńską:

 http://europejskipoetawolnosci.pl/article/ogryzarka-do-paznokci-wywiad-z-danuta-cirlic-straszynska/

Wideo z nagraniem D. Ćirlić–Straszyńskiej, dzielącej się swoim spojrzeniem na sztukę przekładu:

 http://europejskipoetawolnosci.pl/article/rozmowa-z-danuta-cirlic-straszynskao-przekladaniu-poezji-lidiji-dimkovskiej/

Wideo z nagraniem Lidiji Dimkovskiej, mówiącej o literaturze i własnych doświadczeniach pisarskich (z okazji otrzymania Nagrody Literackiej Unii Europejskiej 2013 – European Union Prize for Literature za powieść „Rezerven život“):

http://www.euprizeliterature.eu/author/2013/lidija-dimkovska

Od 2001 roku LIDIJA DIMKOVSKA mieszka w Lublanie i zaangażowana jest w tamtejsze życie literackie (zajmuje się również przekładem literatury słoweńskiej na język macedoński). Z tego względu Agnieszka Będkowska-Kopczyk umieściła twórczość poetki wśród reprezentantek poezji słoweńskiej w antologii „Portret kobiet w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy” (2013).

W 2016 roku nakładem gdańskiego Instytutu Kultury Miejskiej (seria Versopolis) ukazał się wybór poezji GJOKO ZDRAVESKIEGO „Ciało pamięta wszystko/The body remembers everything/Teloto pamti se”. Autorką przekładu na język polski jest Danuta Cirlić-Straszyńska. Więcej informacji można znaleźć na stronie Versopolis: http://europejskipoetawolnosci.pl/versopolis.

Poezję macedońską publikowały m.in.: „Literatura na Świecie” (1990/10; 2013/5–6), „Czas Kultury” (1997/ 5–6), „Gazeta Malarzy i Poetów” (1998/4), „Fraza” (2000/4), „Poezja Dzisiaj” (2009/74; 2010/79–80), „Kwartalnik Artystyczny: Kujawy i Pomorze” (2009/1), „Krasnogruda” 2002–2003/16, „Podgląd” 2016/2, „LiryDram” (2015/8; 2016/10). Publikowane w tych czasopismach utwory tłumaczyli m.in.: D. Ćirlić-Straszyńska, Dorota Horodyska, Olga Krowicka-Lalić, E. Olczak, Marta Osmólska, K. M. Solecka.

POEZJA SERBSKA

W tym samym roku ukazała się antologia poezji młodych twórców serbskich „Wojna MP3. Antologia nowszej poezji serbskiej” w wyborze i przekładzie Agnieszki Żuchowskiej-Arent. Publikacja prezentuje kilkanaście utworów każdego z 21 młodych autorów (wśród nich m.in. UROŠ KOTLAJIĆ, NATALIJA MARKOVIĆ, JASNA MILIĆEV, DRAGANA MLADENOVIĆ, IGOR PETROVIĆ, OLGICA RAJIĆ, VLADIMIR STOJNIĆ, MILOŠ ŽIVANOVIĆ).

Młodszą poezję serbską przedstawia również „Srpsko-poljski most poezije/Serbsko-polski most poezji” (2004), wydawnictwo będące efektem współpracy polskich i serbskich poetów. Dwujęzyczna publikacja prezentuje (oprócz polskiej poezji tłumaczonej na serbski) wiersze pięciorga serbskich twórców: DRAGANA BOŠKOVICIA, ZORANA ĐERICIA, NENADA JANOVICIA, ANY RISTOVIĆ, ALEKSANDRA ŠARANCA. Za tłumaczenie odpowiadają Agnieszka Łasek i Aleksandar Šaranac.

Ambicję przekrojowej prezentacji poezji serbskiej XX wieku ma dwutomowa antologia „Wszystkie chwile są tu i nic być nie przestaje. Antologia poezji serbskiej XX wieku” (2008) w wyborze i przekładzie Grzegorza Łatuszyńskiego.

Wydawnictwo uwzględniające twórczość 155 autorów otwiera poezja MILOŠA CRNJANSKIEGO, jednego z czołowych pisarzy serbskich XX wieku, dobrze znanego polskiemu czytelnikowi przede wszystkim jako autor powieści. Pierwsza część antologii, zatytułowana „W cieniu wojen i totalizmów”, zapoznaje z twórczością 75 poetów, urodzonych w XIX wieku i debiutujących po I wojnie światowej oraz pokoleniowo młodszych, wchodzących na scenę literacką w latach 40. i 50. Drugą część, „Z pokolenia na pokolenie”, inicjuje poezja PERO ZUBACA, którego debiut poetycki przypada na połowę lat 60. Antologię zamykają wiersze ANY DUMOVIĆ, autorki młodej generacji, której debiut poetycki – „Antička opklada” – przypada na 1999 rok.

We wstępie autor antologii podkreśla, że próba jednoznacznego przyporządkowania poetów południowosłowiańskich do historii literatury jednej tylko narodowości jest często niemożliwa, ale też niewłaściwa. Ze względu na kilkudziesięcioletnie istnienie kilku narodów w ramach jednego państwa, kultury i literatury wzajemnie się inspirowały i przenikały, a pisarze swoje życie i twórczość wiązali często z kilkoma (przynależnymi różnym kulturom narodowym) ośrodkami życia literackiego.

W 2015 roku nakładem Wydawnictwa Książkowego IBiS ukazała się antologia „Nigdzie nie ma piękniejszego nieba. Antologia współczesnej poezji serbskiej” w wyborze i przekładzie Grzegorza Walczaka. Podobnie, jak antologię G. Łatuszyńskiego, otwiera ją (skromniejszy) wybór wierszy MILOŠA CRNJANSKIEGO. Wydawnictwo prezentuje niewielkie wybory utworów 30 twórców kilku pokoleń, m.in.: SRBY IGNJATOVICIA, DRAGANA KULUNDŽIJI, DESANKI MAKSIMOVIĆ, RADOMIRA MIĆANOVICIA, ADAMA PUSLOJICIA, VLADANA STAMENKOVICIA, MILANA VITEZOVICIA. Struktura antologii nakreślona zostaje przez autora wyboru we wstępie: „W proponowanym przeze mnie wyborze poezji serbskiej obok już nieżyjących historycznych postaci, wielkich twórców literatury serbskiej – Miloša Crnjanskiego i Desanki Maksimović – wprowadzonych tu jako swoiste, symboliczne punkty odniesienia, do których nawiązują współcześni, oraz uznanych współczesnych autorów, znaleźli się też poeci mniej znani szerszej publiczności, którzy wydali mi się interesujący”.

Na przestrzeni lat 1989–2016 w Polsce ukazało się kilkanaście tomików poezji serbskich pisarzy. Niewielki wybór wierszy „Trzy gracje” (1992), w wyborze i przekładzie Łucji Danielewskiej, oprócz poezji VESNY PARUN prezentuje wybrane utwory czołowych poetek serbskich XX wieku: DESANKI MAKSIMOVIĆ i DARY SEKULIĆ.

Niemal dwadzieścia lat później ukazał się obszerny wybór poezji DESANKI MAKSIMOVIĆ w przekładzie G. Łatuszyńskiego – „Poezje” (2013). Nakładem Wydawnictwa Agawa, również w wyborze i tłumaczeniu Łatuszyńskiego, ukazały się zbiory poezji twórców fundamentalnych dla współczesnej poezji serbskiej: „Otwieranie ciszy” (2009) STEVANA RAIČKOVICIA (wiersze poety publikowały czasopisma: „Dekada Literacka” 1994/14–15, „Kwartalnik Artystyczny” 1994/3, przekł. J. Kornhauser, „Kresy” 1995/21–1, przekł. J. Kornhauser); „Źródło żywego słowa” (2011) VASKA POPY (poezję autora drukowały czasopisma: „Dekada Literacka” 1991/22, przekł. J. Kornhauser, „Literatura” 1991/8–9, przekł. G. Łatuszyński, „Literatura na Świecie” 2013/5–6, przekł. J. Kornhauser, tom poezji „Boczne niebo” w przekładzie Andrzeja Mandaliana ukazał się w 1975 r. nakładem PIW-u); wybór poezji MILOŠA CRNJANSKIEGO „Poezje” (2012), a także wybory poezji twórców powojennych debiutujących pod koniec lat 60.: „Szczeliny czasu” (2012) JOVANA ZIVLAKA, „Życie ze snu utkane” (2014) ADAMA PUSLOJICIA. Wyżej wymienieni autorzy zostali uwzględnieni we wspomnianej antologii „Wszystkie chwile…”. W 2012 roku nakładem Wydawnictwa Książkowego IBiS ukazał się wybór poezji GORANA DJORDJEVICIA „Tarcze na klatkach piersiowych”. Kilka wierszy autora prezentuje antologia „Nigdzie nie ma…”.

W 1995 roku ukazał się wybór poezji STEVANA TONTICIA (poeta urodzony w Bośni, w latach 1993–2001 przebywał na emigracji w Niemczech) „Sarajewski rękopis” w przekładzie D. Cirlić-Straszyńskiej i J. Kornhausera; utwory poety znajdują się też w opracowanej przez Kornhausera antologii młodej poezji serbskiej „Tragarze zdań” (1982), w ramach Biblioteki Pisarzy Sarajewa ukazała się krótka proza TONTICIA „Głupie twoje serce, zajączku” (1995), jego wiersze uwzględnia antologia „Wszystkie chwile…”, utwory autora w przekładach J. Kornhausera i D. Cirlić-Straszyńskiej publikowały czasopisma: „Literatura na Świecie” (1994/1–2), „Tygodnik Powszechny” (1994/49), „Zeszyty Literackie” (1994/46), „Ex Libris” (1994/51).

W 2009 roku nakładem Wydawnictwa słowo/obraz terytoria ukazał się tomik poezji MARIJI KNEŽEVIĆ „Ulicznice” w przekładzie D. J. Ćirlić. Rok później poetka otrzymała nominację do I edycji Nagrody Literackiej Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności.

(http://www.archiwum.europejskipoetawolnosci.pl/pl/2010/poeci/marija-knezevic/)

Esej M. Knežević „Nostalgia – wymówka dla tęsknoty” w przekładzie D. J. Ćirlić opublikowała „Res Publica Nova” (2004/4).

W 2011 roku, w ramach „Bałkańskiej Serii Literackiej” Fundacji Instytutu Wydawniczego „Maximum”, opublikowane zostały trzy zbiory poezji w tłumaczeniu Agnieszki Żuchowskiej-Arent: „Struganie marzeń. Wybór wierszy” VUJICY REŠINA TUCICIA (wybitnego artysty, przedstawiciela serbskiej awangardy lat 70.; wiersze poety prezentuje również antologia „Tragarze zdań. Antologia młodej poezji serbskiej” J. Kornhausera [1983]) oraz kompletne przekłady tomików poezji dwóch młodych twórców: debiutancki tom VLADIMIRA STOJNICIA „Czas się zakończył” i drugi tom poezji PETARA MATOVICIA – „Walizki Jima Jarmusha”.

W 2014 roku w Bibliotece Poetyckiej Wydawnictwa a5 ukazało się drugie wydanie wyboru poezji serbsko-amerykańskiego poety CHARLESA SIMICA – „Madonny z dorysowaną szpicbródką” (1992, 2014). Wydawnictwu towarzyszy obszerny wstęp Stanisława Barańczaka, tłumacza i autora wyboru (drugie wydanie zostało poszerzone o posłowie Edwarda Hirscha). W 2015 roku Wydawnictwo Znak opublikowało wybór wierszy SIMICA „Blues o śnieżnym poranku”, tym razem w przekładzie kilkorga wybitnych polskich tłumaczy: Krystyny Dąbrowskiej, Magdy Heydel, Agaty Hołobut i Jerzego Jarniewicza (vide: „Przekłady poezji anglojęzycznej”).

Obszerniejsze wybory poezji serbskiej drukowały czasopisma literackie: „Literatura na Świecie” (1994/1–2; 1994/11), „Tygiel Kultury” (1997/10–12), „Literatura” (1990/5), „Pobocza” (2005/3; 2005/1–4; 2006/2–4), „Portret” (2007/24), „Tekstualia” (2010/1; 2011/1). Wśród autorów opublikowanych przekładów znaleźli się m.in.: A. Żuchowska-Arent, Magdalena Brągiel, D. J. Ćirlić, D. Ćirlić-Straszyńśka, Alija Dukanović, M. Kordowicz, J. Kornhauser, Agnieszka Łasek, Teresa Sikorska, Miłosz Waligórski.

POEZJA SŁOWEŃSKA

W latach 1989–2016 ukazały się w Polsce trzy antologie poezji słoweńskiej. „Srebro i mech. Antologia poezji słoweńskiej” (1995), w wyborze i przekładzie Katariny Šalamun-Biedrzyckiej, prezentuje dwudziestu czterech poetów i dwie poetki. Czasową granicę dwujęzycznej antologii wyznaczają: z jednej strony – utwory XIX-wiecznego poety FRANČE PREŠERENA (1800–1849), z drugiej – wiersze urodzonego w 1963 roku UROŠA ZUPANA. W wyborze tłumaczki znalazła się znaczna grupa poetów współczesnych (debiutujących w II poł. XX wieku): ANDREJ BRVAR, ALEŠ DEBELJAK, ALOJZY IHAN, MILAN JESIH, BORIS A. NOVAK, JURE POTOKAR, TOMAŽ ŠALAMUN, UROŠ ZUPAN. Poświęconą antologii recenzję „Pułapki lojalności” (autorstwa Marii Dąbrowskiej-Partyki) drukowała „Literatura na Świecie” (1997/10–11).

W 2010 roku gdańskie Wydawnictwo Międzymorze opublikowało antologię „Równoległa realność. Współczesna poezja słoweńska”. W niewielkim zbiorze zaprezentowano utwory pięciorga twórców: GREGORA PODLOGARA, JURE JAKOBA, ANY PEPELNIK, TONE ŠKRJANCA I PRIMOŽA ČUČNIKA. Twórczość autorów publikowano wcześniej na łamach czasopism, m.in.: „Studium” (2004/6–2005/1), „Czas Kultury” (2011/2), „Dziennik: Polska, Europa, świat” (2008/209, dodatek „Europa”, nr 36), „Literatura na Świecie” (2004/5–6). Przed wydaniem antologii na polskim rynku wydawniczym ukazały się osobne zbiory poezji dwóch wzmiankowanych wyżej twórców: „Zapach herbaty” (2002) i „Praca i dom” (2009) PRIMOŽA ČUČNIKA oraz „Pilnowanie chwil” (2005) TONE ŠKRJANCA. 53 trzy wiersze zamieszczone w antologii przełożone zostały przez następujących tłumaczy: Katarzynę Szproch (G. Podlogar), Kamila Gontarza (T. Škrjanec), Macieja Olszewskiego (P. Čučnik, J. Jakob) oraz Adama Wiedemanna (P. Čučnik, J. Jakob, A. Pepelnik, T. Škrjanec). Rozmowę Andrzeja Sosnowskiego z Tomažem Šalamunem i Primožem Čučnikiem „Kiedyś był «Poker», teraz mamy «Mikado»” opublikowała „Literatura na Świecie” (2013/5–6).

W 2013 roku nakładem Wydawnictwa FA-art ukazała się antologia „Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy”. Wiersze słoweńskich poetek wybrała, przełożyła i opatrzyła wstępem Agnieszka Będkowska-Kopczyk. Poezję słoweńską reprezentują (w obszernym wyborze utworów) cztery poetki współczesne: BARBARA KORUN (ur. 1963), NATAŠA VELIKONJA (ur. 1967), ALENKA JOVANOVSKI (ur. 1974) oraz macedońska poetka mieszkająca w Lublanie (pisząca po macedońsku) LIDIJA DIMKOVSKA (ur. 1971). Starannie opracowana, czterojęzyczna (utwory prezentowane są w wersji polskiej i odpowiednio: słoweńskiej, czeskiej, ukraińskiej) antologia prezentuje rozbudowane biogramy poetek, wstępy do poszczególnych wyborów autorstwa tłumaczek oraz posłowie Anny Kałuży. Dyskusję prowadzoną przez autorki antologii kwartalnik „Wakat” udostępnia na stronie internetowej: „We wspólnym pokoju antologii. Trójgłos z moderatorką w tle”.

http://wakat.sdk.pl/we-wspolnym-pokoju-antologii-trojglos-z-moderatorka-w-tle/

Będkowska-Kopczyk jest również współredaktorką dwujęzycznej antologii twórczości poetek słoweńskich „Šestnajest slovenskih pesnic. Antologija/Szesnaście poetek słoweńskich. Antologia” (2011). Wśród tłumaczonych autorek znalazły się m.in. KRISTINA HOČEVAR, BARBARA KORUN, ANA PEPELNIK, BARBARA POGAČNIK, NATAŠA VELIKONJA I MAJA VIDMAR. Antologia ukazała się nakładem lublańskiego wydawnictwa Društvo slovenskih pisateljev (w Polsce – w wyniku braku dystrybucji – jest niemalże niedostępna).

Od roku 1989 na polskim rynku wydawniczym ukazało się kilkadziesiąt tomików poezji słoweńskich autorów. Najsilniej obecnym w polskiej kulturze poetą słoweńskim jest TOMAŽ ŠALAMUN (1941–2014). W latach 1989–2016 ukazało się pięć wydań książkowych jego poezji (wcześniejszy wybór „Wiersze”, w przekładzie siostry poety, K. Šalamun-Biedrzyckiej, oraz z posłowiem J. Kornhausera ukazał się w 1979 roku nakładem PIW-u): „Straszne święta” (1996), „czytać: kochać” (2002), „Poker” (2002), „Jabłoń” (2004), „Pora roku” (2013). Wybór wierszy „czytać: kochać” oraz tomik „Poker” ukazały się w ramach IX edycji Górnośląskiego Festiwalu Sztuki Kameralnej w Katowicach (2000), którego Tomaž Šalamun był gościem (obydwa wydawnictwa wyróżnia forma graficzna autorstwa Wojtka Kucharczyka). W zredagowanym przez Bartłomieja Majzla, Marka Zielińskiego i Macieja Meleckiego wyborze „czytać: kochać” zamieszczono obszerny tekst o twórczości Šalamuna, autorstwa poety Primoža Čučnika (przekł. A. Będkowska-Kopczyk i M. Kopczyk).

Większość prezentowanych polskim czytelnikom wydań książkowych twórczości poety stanowią wybory poezji, jedynie „Poker” (debiut autora z 1966 roku) oraz „Pora roku” stanowią kompletne przekłady tomów poetyckich. Wspomniane powyżej publikacje ukazały się w przekładach Katariny Šalamun-Biedrzyckiej oraz poety (siostrzeńca Tomaža Šalamuna) Miłosza Biedrzyckiego (tłumaczył część utworów z „Jabłoni” oraz „Porę roku”). Twórczość Słoweńca drukowano na łamach: „brulionu” (1993/4), „Nowego Nurtu” (1996/10), „Czasu Kultury” (1996/3), „FA-artu” (1996/2, przekł. K. Šalamun-Biedrzycka), „Odry” (1997/7–8, przekł. P. Sommer), „Literatury na Świecie” (1996/3, przekł. J. Kornhauser; 2004/5–6, przekł. M. Biedrzycki; 2013/5–6, przekł. A. Wiedemann), „Elewatora” (2015/1, przekł. A. Wiedemann).

Wszystkie opublikowane w Polsce w latach 1989–2016 książkowe wydania słoweńskiej poezji prezentują twórczość autorów XX i XXI wieku. W 1992 roku wydany został wybór z trzech tomów poetyckich ALEŠA DEBELJAKA – „Słownik ciszy” w tłumaczeniu K. Šalamun-Biedrzyckiej. Rok później w przekładzie tej samej autorki ukazał się wybór poezji GREGORA STRNIŠY „Odyseusz”. Kolejny przekład poezji A. DEBELJAKA – tym razem obejmujący cały tomik („Miasto i dziecko”), również autorstwa K. Šalamun-Biedrzyckiej – ukazał się nakładem Wydawnictwa Zielona Sowa w serii „Nowa poezja słoweńska” (Biblioteka Pisma Literacko-Artystycznego „Studium”) w 2000 roku. Rok później w tej samej serii wydano wybór z czterech tomów poezji UROŠA ZUPANA „Przygotowania do nadejścia kwietnia”. Redaktorem obu tomów był A. Wiedemann, a autorką przekładu K. Šalamun-Biedrzycka. W ramach serii wydawniczej „Studium” ukazały się również wybory poezji: PRIMOŽA ČUČNIKA („Zapach herbaty”, przekł. K. Šalamun-Biedrzycka, A. Będkowska-Kopczyk, A. Wiedemann, 2002), TOMAŽA ŠALAMUNA („Jabłoń”, przekł. M. Biedrzycki, K. Šalamun-Biedrzycka, 2004), BRANE MOZETICIA („To nie jest księga seksu”, przekł. A. Będkowska-Kopczyk, 2005) oraz TONE ŠKRJANCA („Pilnowanie chwil”, przekł. M. Kopczyk, 2005).

W 2003 roku nakładem Biura Literackiego (w serii „Port Legnica”) opublikowane zostały wybory poezji trzech autorów: ALOJZA IHANA („Salsa”, wybór i przekł. A. Będkowska-Kopczyk, M. Kopczyk; posł. M. Kopczyk), MIKLAVŽA KOMELJA („Rosa”, wybór, przekł. i posł. A. Wiedemann) oraz PETRA SEMOLIČA („Wiersze wybrane”, przekł. A. Będkowska-Kopczyk, K. Šalamun-Biedrzycka, A. Wiedemann; posł. A. Wiedemann).

W 2009 roku nakładem Krośnieńskiej Oficyny Wydawniczej ukazał się tomik poezji FRANJO FRANČICIA „Dwie tęcze” w przekładzie Olgi Lalić-Krowickiej.

Konsekwentnie działalność popularyzatorską na rzecz obecności poezji słoweńskiej w polskim obiegu wydawniczym (i czytelniczym) prowadzi Instytut Mikołowski.

W 2012 roku ukazał się wybór poezji IZTOKA OSOJNIKA „Spodnie na niebie” w przekładzie Marcina Warmuza (z „Posłowiem epistolarnym” Alenki Jovanovski, Jelki Kernev Štrajn i Darji Pavlič). W tym samym roku wydano obszerny, dwujęzyczny wybór poezji SREČKA KOSOVELA (1904–1926), wybitnego przedstawiciela słoweńskiej awangardy (jego twórczość prezentowana była wcześniej w „Antologii poezji słoweńskiej” z 1973 roku oraz w antologii „Srebro i mech”). Na „Kalejdoskop” składa się 112 wierszy (w wyborze Karoliny Buckiej Kustec, Bożeny Tokarz, Iztoka Osojnika, w przekładzie K. Buckiej Kustec), poprzedzonych dwiema przedmowami: historyczki literatury Bożeny Tokarz oraz słoweńskiego pisarza IZTOKA OSOJNIKA.

W 2013 roku Instytut Mikołowski opublikował dwa tomy poetyckie słoweńskich autorów: METY KUŠAR („Lublana”, przekł. K. Šalamun-Biedrzycka i M. Biedrzycki) oraz TOMAŽA ŠALAMUNA (wspomniana wcześniej „Pora roku”, przekł. M. Biedrzycki). Rok później ukazał się tom poezji „Mech i srebro” JUREGO DETELI w przekładzie K. Buckiej Kustec; wydawnictwo obejmuje również grupę wierszy z tomu „Zemljevidi” („Mapy”) oraz obszerne posłowie IZTOKA OSOJNIKA (przekł. M. Gawlak).

W 2015 roku wydano „Za krzakiem majaczącego ślimaka” KLEMENA PISKA w tłumaczeniu Marleny Grudy, drugi na polskim rynku wydawniczym wybór poezji autora (w 2005 roku niszowe Wydawnictwo Cudzysłów opublikowało „Tych kilka słów: 41 wierszy” w przekładzie Marcina Mielczarka). W tym samym roku nakładem Instytutu Mikołowskiego ukazał się tom poezji UROŠA ZUPANA „Niespieszna żegluga” w przekładzie K. Šalamun-Biedrzyckiej i M. Biedrzyckiego. W 2016 roku poeta oraz tłumacze tomu otrzymali Nagrodę im. Wisławy Szymborskiej.

Słoweńskim twórcą wyróżnionym w ostatnich latach na polskim festiwalu literackim jest również PRIMOŽ ČUČNIK. Jego tom wierszy „Praca i dom” (2009), wydany nakładem Wydawnictwa słowo/obraz terytoria w przekładzie Macieja Olszewskiego i Adama Wiedemanna, został nominowany do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności (2010).

Nagranie fragmentu spotkania poety i tłumaczy podczas Festiwalu Europejski Poeta Wolności:

W ramach platformy literackiej Versopolis (http://europejskipoetawolnosci.pl/versopolis/) opublikowane zostały tomiki poezji dwóch młodych poetek słoweńskich: KRISTINY HOČEVAR („Obłoki i cięcia zebrane/Clouds and collected cuts/Oblaki in zbrani rezi”, 2015) i VERONIKI DINTINJANY („Alfabet znaków/The alphabet of signs/Abeceda znamenj”, 2016). Oba na język polski przełożyła Joanna Pomorska.

Twórczość słoweńskich autorów, nie tylko tych, których wiersze ukazały się w Polsce w wydaniu książkowym, prezentowano na łamach wielu czasopism literackich. Periodyki drukowały zarówno poetów najmłodszych, tworzących współczesną scenę literacką w Słowenii, jak też wiersze autorów na stałe wpisanych w tamtejszy krajobraz kulturowy. Poezję słoweńskich autorów (w przekładach takich tłumaczy, jak: A. Będkowska-Kopczyk, K. Bucka Kustec, M. Kopczyk, O. Lalić-Krowicka, J. Kornhauser, J. Pomorska, K. Šalamun-Biedrzycka, M. Bierzycki, A. Wiedemann i M. Warmuz) publikowały m.in.: „Literatura na Świecie” (1990/10; 1992/8–9; 1996/3; 2004/5–6; 2013/ 5–6), „Studium” (1997/7–8; 2001/1; 2004/6–2005/1 – numer poświęcony literaturze słoweńskiej: w ramach międzynarodowego projektu „Czasopismo w czasopiśmie” polski periodyk publikował na swoich łamach poetów i prozaików związanych ze słoweńską „Apokalipsą”, a teksty autorów „Studium” ukazały się w piśmie lublańskim), „Pobocza” (2005/3; 2005/4; 2006/1; 2006/2; 2006/3; 2007/1–4; 2008/1–4; 2009/1–4), „FA-art” (1996/2), „Dekada Literacka” (1992/37; 1994/9), „brulion” (1993/21–22), „Dziennik Portowy” (2004/6), „Ex Libris” (1994/55), „Czas Kultury” (1996/2; 1996/3; 1998/4; 2001/2; 2011/2), „Tekstualia: Palimpsesty literackie, artystyczne, naukowe” (2012/3), „Fraza” (1995/7), „Opcje (2004/1–2), „Krasnogruda” (1994/2–3; 1995/4; 1997/6), „Kresy” (1995/21), „Kwartalnik Artystyczny” (1995/3), „Odra” (1998/9), „NaGłos” (1994/17), „Arkadia” (1997/2–3; 2001/9-10), „Nowy Nurt” (1996/10), „Pogranicza” (2007/1), „Bliza” (2010/1; 2014/2), „Migotania. Przejaśnienia” (2011/1), „Migotania” (2013/1; 2013/4), „Wyspa” (2015/4).

Urszula Putyńska