„Polska poezja współczesna. Przewodnik encyklopedyczny” to – w założeniu – przedsięwzięcie niemające końca, wymagające stałej aktualizacji i uzupełniania o nowe zjawiska. W tym momencie – na początku 2017 roku – odsłaniamy jedynie punkt wyjścia.
Na przedsięwzięcie „Polska poezja współczesna. Przewodnik encyklopedyczny” składa się kilkadziesiąt haseł osobowych i problemowych, dotyczących poezji polskiej od 1989 roku do najściślej rozumianej teraźniejszości, a także antologia wierszy wybranych poetów oraz antologia wypowiedzi krytycznych, które wpłynęły na obraz liryki i dynamikę życia literackiego.
RUCHOMA PANORAMA POEZJI
Portret i mapa poezji naszych czasów potraktowane zostały wybiórczo i punktowo. Zależało nam na uwzględnieniu osiągnięć kluczowych, jednocześnie zaś nie byliśmy w stanie oddać sprawiedliwości wszystkim dokonaniom wartym uznania. „Przewodnik” nie jest ani kompletnym przeglądem kadr, ani wyczerpującą charakterystyką poetyk, tendencji, instytucji literackich, będąc jednakowoż – jak wierzymy – źródłem przydatnych informacji oraz inspirujących odczytań. Jest szkicem ruchomej panoramy, która tak długo nie zostanie ukończona, jak długo będą powstawały wartościowe wiersze. Ufamy, że nigdy.
Hasła – autorskie, często odkrywcze, sprzeciwiające się dotychczasowym ustaleniom, hierarchiom, etykietom – winny spełniać kryteria akademickie w odniesieniu do obecnego stanu wiedzy, a także do kompetencji metodologicznych i precyzji wykładu. Przy tym zależy nam, aby naukowy standard nie wykluczał kogokolwiek z potencjalnych odbiorców „Przewodnika” – studentów, nauczycieli, uczniów, dziennikarzy, amatorów poezji. W sytuacji, kiedy czytelnictwo ześliznęło się na zatrważająco niski poziom, wszelkie okazje do popularyzacji literatury, w szczególności zaś poezji, która była i pozostała największym dobrem naszej kultury, są po prostu bezcenne.
„Przewodnik” w obecnej postaci mógł zaistnieć dzięki wsparciu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Warto dodać, iż niejako na marginesie „Przewodnika” powstały dodatkowo dwie książki krytycznoliterackie: „Jakieś rozwiązania. Szkice o poezji (nie tylko) najmłodszej” (2016) oraz „Najnowsza poezja polska. Interpretacje”, która ukaże się w 2017 r. Wydawcą obu jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.
Bez dotacji NPRH projekt tkwiłby do tej pory w sferze marzeń, podzielanych przez osoby z różnych ośrodków uniwersyteckich i literackich. Kilkorgu z tych osób należą się słowa szczególnej wdzięczności: prof. Pawłowi Próchniakowi – za niezwykłą kreatywność na etapie powstawania wniosku grantowego oraz istotny wkład w koncepcję „Przewodnika”; dr. Marcinowi Jaworskiemu – za nieustanną, kluczową pomoc w bieżącym prowadzeniu projektu, liczne rozstrzygnięcia merytoryczne, przygotowanie antologii wierszy; prof. Dorocie Kozickiej – za udział w dyskusjach dotyczących „Przewodnika” oraz przygotowanie antologii krytycznoliterackiej; dr. Krzysztofowi Hoffmannowi – za pomoc w organizacji seminariów, które towarzyszyły powstawaniu „Przewodnika”; prof. Alinie Świeściak, Joannie Orskiej, Annie Nasiłowskiej, Danucie Opackiej-Walasek, Katarzynie Kuczyńskiej-Koschany, Dariuszowi Pawelcowi, dr Anicie Jarzynie, bez których mądrości rzecz wypadłaby gorzej; Karolowi Francuzikowi i Annie Borzeskowskiej – za adiustację i korektę haseł; Tomaszowi Nowakowi – za wykonanie strony internetowej; wszystkim Autorom – za wszystko; wreszcie prof. Krystynie Pietrych i prof. Jerzemu Borowczykowi – za zrecenzowanie ogromnego materiału.
Za wszelkie słabości „Przewodnika” odpowiada wyłącznie niżej podpisany.
PIOTR ŚLIWIŃSKI, kierownik grantu NPRH (projekt nr 11H 12 0245 81)